تربیت بدنی

---

صبح روشن از شب تاريک سر مي زند

ژیمناستیک ورزشی است که در آن حرکات نیازمندِ قدرت، انعطاف بدنی، چابکی، تعادل و هماهنگی اعضای بدن به نمایش گذاشته می‌شود. ژیمناستیک از تمرینات ورزشی که در یونان باستان انجام می‌شد، تکامل پیدا کرده و در سطح بین‌المللی زیر نظر فدراسیون بین‌المللی ژیمناستیک اداره می‌شود.
معروف‌ترین بخش این رشته ورزشی ژیمناستیک هنری است که در مسابقات آن ورزشکاران زن در رشته‌های حرکات زمینی، پرش از خرک، پارالل ناهم‌سطح و چوب موازنه و ژیمناست‌های مرد در رشته‌های حرکات زمینی، بارفیکس، پرش خرک، دار حلقه، پارالل، و خرک حلقه به رقابت با یکدیگر می‌پردازند. ژیمناستیک موزون، ایروبیک، آکروباتیک و ترامپولین بخش‌های دیگر این رشته ورزشی را تشکیل می‌دهند. ژیمناستیک یک ورزش المپیکی است و از اولین دوره المپیک تاکنون در برنامه این مسابقات قرار داشته‌است. هم‌اکنون ژیمناستیک المپیک از ۱۸ رویداد ورزشی جداگانه تشکیل می‌شود که ۱۴ رقابت در ژیمناستیک هنری، ۲ رقابت در ژیمناستیک موزون و ۲ رقابت در ترامپولین است.
ژیمناستیک در سطح تفریحی و به خصوص به عنوان تمرینات انعطاف بدنی بسیار محبوب است. در سطح قهرمانی این رشته به تمرینات بی‌وقفه و آمادگی جسمانی بسیار بالا در اتمام ابعاد از جمله بنیه و استقامت قوی نیاز دارد. ژیمناستیک هرچند یک رشته ورزشی بدون برخورد است اما ورزش پرآسیبی است. فرودهای سنگین، افت‌ها و یا برخورد به ابزار تمرینی ممکن است باعث آسیب‌دیدگی شود. صدمات جسمی در بین ورزشکاران ماهر بیشتر دیده می‌شود چون آن‌ها معمولا برای مدت طولانی‌تری تمرین کرده و حرکات خطرناک‌تری را اجرا می‌کنند.

هرچند در گذشته ورزش‌های مشابه ژیمناستیک در مصر و چین باستان هم تمرین می‌شده اما ریشه ژیمناستیک امروزین به یونان باستان می‌رسد و نام این رشته هم از واژه یونانی gymnazein آمده که معنای تحت‌اللفظی آن «تمرین کردن برهنه» است. در آن دوران ژیمناستیک همچون ورزش‌های دیگری مانند پرش، دو، پرتاب دیسک، کشتی و بوکس به عنوان بخشی از تمرینات نظامی و آماده‌سازی افراد برای جنگ محسوب می‌شد. این ورزش‌ها برای کسب قدرت و انعطاف عضلانی لازم برای جنگ‌های تن به تن را اهمیت داشتند. از آن‌جا که آموزش‌های نظامی برای همه شهروندان یونان لازم بود و و یونانی‌ها پرورش بدن و ذهن را با یکدیگر کاملا مرتبط می‌دانستند، ژیمناستیک اهمیت فرهنگی زیادی در آموزش‌های و تمرینان آنان داشت. ابتدا این رشته در ژیمنازیا (Gymnasia) ورزشگاه‌های روباز بزرگ انجام می‌شد و سپس وارد برنامه تحصیلی مدارسی شد که در آن‌ها به جوانان ژیمناستیک را در کنار موسیقی، ریاضی و فن بیان می‌آموختند. ژیمناستیک همچنین راهی برای تمرینات بدنی افراد برای آمادگی در جشنواره ورزشی مهم المپیک بود که از سال ۷۷۶ قبل از میلاد تا ۳۹۳ پس از میلاد هر چهار سال برگزار می‌شد.
با تعطیلی المپیک باستانی، تمرین ژیمناستیک یونانی از رونق افتاد تا اینکه در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی دوباره در اروپای غربی احیا شد. احیای ژیمناستیک در واقع همراه با جریانی صورت گرفت که احیای ارزش‌های مرتبط با ژیمناستیک یعنی نیرومندی نیم‌تنه بالایی بدن، بدن عضلانی، کشش، نرمی، انعطاف، استواری و تعادل هم در آن دیده می شد. این نظریه یونانی‌ها که ذهن سالم در بدن سالم است، نیز همراه با تمرینات ژیمناستیک احیا شد و پشتیبانی برای تمرین و آموزش این ورزش بود. در اواسط سده نوزدهم فردریش جان تلاش زیادی برای وارد کردن ژیمناستیک به نظام آموزشی آلمان کرد. جان که به «پدر ژیمناستیک» معروف است تعدادی از مهمترین ابزارهای ژیمناستیک از جمله بارفیکس، پارالل، خرک حلقه، چوب موازنه، نردبان ژیمناستیک و خرک‌های پرشی را ابداع کرد. چند سال بعد پیر هنریک لینگ سوئدی هم راه فریدریش جان را ادامه داده و یک سیستم ژیمناستیک سوئدی را پایه‌ریزی کرد که تاکید زیادی بر منافع پزشکی ژیمناستیک داشت.
در قرن نوزدهم ژیمناستیک آلمانی و سوئدی وارد آمریکا شد و در این کشور جنبه میهنی و نظامی آن پراهمیت‌تر از قبل شد. ژیمناستیک بسیار مورد توجه ارتش آمریکا قرار گرفت و در اوایل قرن بیستم کتابچه‌های راهنمای تمرینی در نیروهای مسلح آمریکا منتشر شد که تمام حرکات و تمرین‌های ژیمناستیک را توضیح داده بود. هرچند کاهش اهمیت جنگ‌های تن به تن و ماشینی شدن و اخیرا کامپیوتری‌شدن جنگ‌ها باعث شده تا اهمیت ژیمناستیک به عنوان تمرینی برای هماهنگی بدن و ذهن کاهش پیدا کند.

قهرمانان ژیمناستیک معمولا سنین پائینی داشته و طول دوران قهرمانی آن‌ها هم به خصوص برای دختران کوتاه است و رو به کوتاه‌تر شدن هم دارد. یکی از دلایل این مسئله آن است که اسباب‌های مدرن ژیمناستیک زنان که اجازه حرکات بسیار سریع، پیچیده و پویا را به دختران می‌دهد برای افراد کوتاه و سبک طراحی شده‌اند. در المپیک ۱۹۷۲ میانگین سن دختران ژیمناست ۱۸ سال و میانگین وزن آن‌ها ۴۶٬۸ کیلوگرم و میانگین قد آن‌ها ۱٬۵۷ متر بود و بزرگ‌ترین ژیمناست‌های زن تاریخ همچون نادیا کومانچی، اولگا کوربوت، و مری لو رتن قدهای بسیار کوتاه‌قد و سبک‌وزن بودند. در ژیمناستیک مردان این مسئله اهمیت کمتری دارد چون توع ابزارها بیشتر بر قدرت بدنی تاکید دارد تا بر انعطاف حرکتی و پویای ورزشکار.

خم شدن، دویدن، کشش بدن به عنوان موقعیت‌ها مختلف بدن در این رشته معرفی شده‌است. امتیاز به نحوه اجرا و میزان پیچیدگی و سختی حرکت داده می‌شود. زن ژیمناستیک‌کار براساس میزان پرواز او از تخته پرش و نحوه فرود او و عدم برداشتن قدم اضافه بعد از فرود بر روی زمین امتیاز می‌گیرد.
پارالل ناهم‌سطح


پارالل ناهم‌سطح
این رشته از ژیمناستیک زنان مورد استقبال بسیاری از تماشچیان می‌باشد. در این رشته حرکات وقدرت قسمت بالای بدن ژیمناست به نمایش گذاشته می‌شود. میزان زمان بندی و شدت نزدیک شدن در این رشته مهم است. نحوه امتیاز دهی بر میزان ادامه دادن حرکت بدون توقف و وقفه می‌باشد.